Биһигини олохтоох дьаһалта баһылыга Макар Ильич сахалыы сиэринэн олус үчүгэйдик Абаҕаҕа көрүстэ. Массыына бөҕө айаннаан, чаас аҥарын кэриҥинэн алааспытын буллубут. Быһа холоон 15 биэрэстэ бадахтаах. Алааспытыгар айаннаан кэлээппитин кытары: «…Ити Строд Саһыл Сыһыыга айаннаан кэлбит суола», — дэстилэр.

         Ханна да буоларын курдук, тугунан да уратыта суох Саха сиригэр алаас сирдэргэ баар айылҕа: «Өрүс сирдэргэ да алаас баар ээ!» — диэбиттии бэлэмнээбит — мааны көстүү.

         Болдьоммутун курдук, церемония күнүс 12 чааска саҕаланна. Экскурсовод ымпыгар-чымпыгар тиийэ барытын бу баардыы ойуулаан кэпсээтэ. 95 сыл анараа өттүгэр буолбут улахан өлүүлээх-сүтүүлээх кыргыһыыга «төннөн» ыллыбыт.

Алдьархай умнуллубат. Хас киһи тыынын толук уурбутай? Хорсун кыһыл командир Иван Яковлевич Строд ыйыытынан-кэрдиитинэн бэриммэтэх этэрээт Саха сиригэр эрэ буолбакка, бүтүн Сибииргэ саҕаланыахтаах үрүҥнэр хампаанньаларын былааннарын Амма сиригэр тохтоппуттара. Бу быһылаан туһунан элбэх суруллубута.

         Коммунистическай партия Саха сиринээҕи салаатыттан Саһыл Сыһыыга төрдүө буолан тиийбиппит. Бу — Ил Тумэн депутата Ирина Енторова, РФКП Саха сиринээҕи комитетын секретардара Виктор Губарев, Вячеслав Куличкин уонна мин. Аҕыйах хонуктааҕыта Российскай Федерация Президенин быыбара ааспыт буолан, дьон бары өрө көтөҕүллэн көрүстэ. Биһиги кандидаппыт Павел Грудинин элбэх куолаһы ылан, Абаҕа нэһилиэгэр олохтоох коммунистар биллэр политическай күүс буолаллара көһүннэ.

         Ол курдук, Амма улууһугар оччотооҕу кэмҥэ буолбут улахан хаан тохтуулаах быһылаан — баай уонна дьадаҥы охсуһуутун биир арылхай хартыыната. Баай баттаан-куттаан, байан-тотон олоруон баҕарар, дьадаҥы оҕолорун кэнэҕэскилэрин туһугар саа-саадах туппута биллэр. Бүгүн общество сайдыбытын, үөрэхтэммитин да кэннэ, хапыталыыс төбөтүн эмиэ өрө көтөхтө. Байбыт эмиэ сытыйа байда, дьадайбыт аһары дьадайда.

         Бу церемонияҕа сылдьыбыт дьоҥҥо Коммунистическай партия наҕараадалара туттарылыннылар. Дьон-сэргэ уруккуларын санаан, аһары үөрдүлэр-көттүлэр.

         Маннык сэриилэр туохтан баралларый? Хапыталыыстар, тиэрэ байбыттарын уйумуналар, бар дьоннорун атаҕастаан, оботтоох өттүлэрин өйдөрө бааллар. Онтон өйдөөх өттө, 1917 сыллааҕы курдук, борустуой дьоҥҥо сыстан, баай батталын сиҥнэрсибиттэрэ.

         Петр АММОСОВ,

РФКП Саха сиринээҕи комитетын

идеологияҕа секретара.